ลงทะเบียนเมื่อ: จันทร์ 29 ก.ย. 2008 12:53 pm
โพสต์: 754
|
ขออนุญาติคัดลอกบทความของคุณ เดือนฉาย เอกศาสตร์23 ตุลาฯ พระบรมรูปทรงม้ารำลึก
โดย เดือนฉาย เอกศาสตร์
พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ประดิษฐาน ณ พระลานหน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม พระบรมราชานุสาวรีย์ เรียกกันทั่วไปว่า พระบรมรูปทรงม้า สร้างขึ้นสืบเนื่องมาจากเหตุ 2 ประการประกอบกัน คือ
ประการที่ 1 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริแผนผังสนามขนาดใหญ่เพื่อเชื่อมกับถนนราชดำเนิน กับพระที่นั่งอนันตสมาคมที่กำลังสร้างขณะนั้น
ประการที่ 2 คือ ด้วยเวลาในขณะนั้นอีกปีเศษจะถึงอภิลักขิตมงคลที่พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะทรงครองราชย์ยืนยาวกว่าพระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ในประวัติศาสตร์ครั้งนั้น เห็นควรมีการสมโภชเป็นงานใหญ่ จึงมีพระราชดำรัสสั่งให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว) ซึ่งขณะนั้นเป็นผู้สำเร็จราชการรักษา พระนคร ขณะที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประพาสยุโรปครั้งที่ 2 และเป็นประธานใน การจัดงานสมโภชโดยใช้ชื่อการจัดงานในครั้งนั้นว่า “พระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก” ซึ่งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร และคณะเสนาบดี มีความเห็นพ้องต้องกันว่า เนื่องจากเป็นพระราชพิธีมหามงคลที่ไม่เคยปรากฏมีมาก่อนจึงชักชวนให้ประชาชนชาวไทยทั่วทั้งประเทศพร้อมใจกันบริจาคทรัพย์ เพื่อทูลเกล้าเป็นเงินเฉลิมพระขวัญสำหรับทรงใช้สอยตามพระราชหฤทัย และเสนาบดีบางท่านเห็นควรให้สร้างอนุสรณ์สถานด้วย เมื่อสำรวจยอดเงินแล้ว ปรากฏว่ามีประชาชนยินดีพร้อมใจกันถวายเป็นเงินจำนวนประมาณ 1,200,000 บาท
เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินประพาสฝรั่งเศส ในเดือนกันยายน พุทธศักราช 2451 ได้เสด็จทอดพระเนตรพระราชวังแวร์ซาย และสนพระทัยพระบรมรูปพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ทรงม้า หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ ตั้งอยู่ ณ ลานข้างพระราชวัง ทรงพระราชดำริว่าหากมี พระบรมรูปทรงม้าของพระองค์ไว้ในสถานที่ถนนราชดำเนินเชื่อมกับพระที่นั่งอนันตสมาคมคงจะสง่างามดี เหมือนเช่นที่มักมีกันตามประเทศต่างๆ ในยุโรป สืบราคาสร้างพระบรมรูปเช่นนั้นทราบว่าเป็นเงินราว 200,000 บาท ขณะนั้น
เมื่อสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมารทรงทราบข่าวจึงขอพระทาน พระบรมราชานุญาตน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายพระบรมรูปทรงม้าเป็นของขวัญจากประชาชนชาวไทยสนองพระมหากรุณาธิคุณในพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ซึ่งได้โปรดพระราชทานพระบรมราชานุญาตตามนั้น เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ทอดพระเนตรโรงปั้นพระบรมรูปทรงม้า SUSSE FRERES ในกรุงปารีส ทรงตกลงและเลือกชนิดโลหะด้วยพระองค์เอง อีกทั้งยังทรงเสด็จไปประทับเป็นแบบให้นายช่างปั้นหุ่น ขณะเสด็จประทับอยู่ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งพระบรมรูปมีขนาดเท่าพระองค์จริง เสด็จประทับอยู่บนหลังม้าพระที่นั่ง โดยม้าพระที่นั่งนั้นมิใช่ปั้นจากแบบม้า พระที่นั่งจริง แต่เป็นม้าที่ปฏิมากรอีกคนหนึ่งที่บริษัทได้ปั้นเป็นแบบเตรียมไว้เรียบร้อยแล้ว พระบรมรูป ทรงม้าหล่อด้วยโลหะทองบรอนซ์ วางบนแท่นศิลาอ่อน สูง ๖ เมตร กว้าง ๒ เมตร ยาว ๕ เมตร ห่างจากฐานของแท่นออกมา มีโซ่ขึงล้อมรอบกว้าง ๙ เมตร ยาว ๑๑ เมตร ตรงฐานด้านขวามีอักษรฝรั่งเศสจารึกชื่อช่างปั้นและช่างหล่อไว้ว่า C.MASSON SEULP 1980 และ G.Paupg Statuare และด้านซ้ายเป็นชื่อพระราชประวัติและพระเกียรติคุณ ลงท้ายด้วยคำถวายพระพรให้ทรงดำรงราชสมบัติอยู่ยืนนาน
เมื่อพระบรมรูปทรงม้าสำเร็จเรียบร้อยส่งเข้ามาถึงกรุงเทพ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพร้อมกราบบังคมทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย ณ พลับพลาหน้าพระลาน เมื่อวันพุธที่ 11 พฤศจิกายน รัตนโกสินทร์ศก 127 (พ.ศ. 2451) ในการพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ที่ทรงเถลิงถวัลย์สิริราชสมบัติ 40 ปี ดังนั้นพระบรมรูปทรงม้าจึงเป็นพระบรมราชานุสาวรีย์พระบรมรูปทรงม้าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่พสกนิกรพร้อมใจกันสร้างขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายฯ ด้วยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณในพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ และเป็นความหมายแห่งความสโมสรสามัคคีของคนในชาติ ชาวสยามอยู่สืบมาตราบจนปัจจุบันครบ 100 ปี ในพ.ศ. 2551
ดังตอนหนึ่งของพระราชดำรัสตอบในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่มี พระราชดำรัสตอบพระราชวงศานุวงศ์ ท่านผู้มีบรรดาศักดิ์และราษฎรทั้งหลายถวายพระบรมรูปทรงม้าในการพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษกที่พลับพลาหน้าพระลาน เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน รัตนโกสินทร์ศก 127 (พ.ศ. 2451) ว่า
“การซึ่งท่านทั้งหลายได้พร้อมใจกันสร้างรูปเราขึ้นไว้ในครั้งนี้ ก็นับว่าเป็นถาวรนิมิตอันดีในความพร้อมเพรียงของชาติ อันเกิดขึ้นในใจท่านทั้งหลาย แลแสดงเป็นพยานความเชื่อถือไว้วางใจใน เจ้าแผ่นดินและรัฐบาลของตน อันเป็นเหตุจะให้เกิดมหรรฆผลเพื่อความผาสุกสำเร็จแก่ชาติของเราใน ภายหน้า
อนึ่ง ท่านทั้งหลายที่เป็นชาวนานาประเทศ ได้มีน้ำใจอารีแสดงความปรารถนาอันดี มีส่วนด้วยในการสร้างรูปอันงามนี้ เราขอแสดงความขอบใจท่านทั้งหลายแท้จริง พร้อมกันกับด้วยพระบรม วงศานุวงศ์ ท่านผู้มีบรรดาศักดิ์ ทั้งอาณาประชาราษฎรของเรา ในการที่ยกย่องให้เกียรติยศอันยิ่งใหญ่แก่ตัวเราแต่เวลายังมีชีวิต จะเป็นที่ตั้งแห่งความพอใจของเราอยู่เป็นนิตย์นิรันดร แลข้อโสมนัสอีกอย่างหนึ่งซึ่งจะยกขึ้นกล่าวได้ว่าเสมอกันก็คือ ที่ได้เห็นท่านทั้งหลายสมัครสโมสรแสดงความรื่นเริงพอใจภักดีต่อตัวเราในมงคลสมัย การซึ่งเป็นไปในครั้งนี้ ปรากฏแก่เราว่าจะเป็นที่ตั้งของความสนิทติดพันกันในระหว่างชาติเราแลนานาประเทศ อันเป็นเหตุให้เกิดผลไพบูลย์แก่ประเทศเรา แลจะเป็นเครื่องเตือนใจให้ประชาราษฎรของเราทวีความพยายามยิ่งขึ้นที่จะยกเกียรติยศแห่งชาติอันเป็นที่รักของเรา ให้ดำเนินไปถึงที่ตั้งมั่นอันสูงสุด ซึ่งจะพึงถึงพร้อมด้วยดีทุกประการ
บัดนี้เรามีความยินดีรับคำเชื้อเชิญของท่านทั้งหลายแล้ว แลจะได้เปิดถาวรอนุสาวรีย์ อันเป็นเครื่องหมายแห่งความสโมสรสามัคคีของชาติชาวสยามขอให้ตั้งอยู่เป็นเครื่องหมายน้ำใจของชาติอันใหญ่ อันจะมีสืบไปทุกชั่วทุกชั้นในกาลภายหน้า”1
ในโอกาสพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก พ.ศ. 2451 นี้ได้มีการสร้างเหรียญที่ระลึกรัชมังคลาภิเศกรูปพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงม้ามีลักษณะและรายละเอียด ดังนี้
ลักษณะ เป็นรูปไข่ ขอบเรียบ
ด้านหน้า เป็นพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงม้าอยู่บนฐานอนุสาวรีย์ ริมขอบมีพระปรมาภิไธย “พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” และมีลายบัวรวนอยู่โดยรอบริมขอบ
1พระราชดำรัสตอบ คำถวายพระบรมรูปทรงม้า ในการพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ที่พลับพลาหน้าพระลาน เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน รัตนโกสินทร์ศก 127 (พ.ศ. 2451)
ด้านหลัง มีข้อความว่า “ที่ระฦก”
ที่ได้ฉลอง
พระเดช พระคุณ
ในงาน
รัชมังคลาภิเศก
รัตนโกสินทรศก๔๐
๑๒๗
ชนิด ทองคำ เงิน บรอนซ์ เงินกาไหล่ทองลงยา เงินลงยา
ขนาด กว้าง 23 มิลลิเมตร ยาว 29 มิลลิเมตร
สร้าง พ.ศ. 2451
ส่วนเงินเฉลิมพระขวัญที่เหลือจากการสร้างพระบรมรูปทรงม้าอีกประมาณเกือบ ๑ ล้านบาท ก็นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายตามมติเดิม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ ทรงพระราชดำริว่าจะนำเงินนั้นไปใช้ประการใดเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชนชาวไทยเพื่อสนองคุณความกตัญญูกตเวทีที่มีต่อพระองค์นั้น ยังไม่ทันตกลงว่าจะทำประการใด ก็เสด็จสวรรคตเสียก่อน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ จึงทรงดำเนินการตามพระราชประสงค์ของพระองค์ โดยโปรดเกล้าให้ใช้เงินเฉลิมพระขวัญที่ยังเหลืออยู่ก่อตั้งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ครั้งเมื่อเสด็จสวรรคตแล้วพสกนิกรใคร่จะให้มีการถวายบังคมพระบรมรูป จึงได้ขอ พระราชทานพระบรมราชานุญาตพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงมีพระราชดำริเห็นชอบด้วย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีวันนักขัตฤกษ์สำหรับให้ประชาชนถวายบังคมพระบรมรูปทรงม้าเป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๕ ต่อมาจึงเปลี่ยนวันถวายบังคมเป็นวันที่ ๒๓ ตุลาคม อันเป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ค้นคว้าจาก - สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ http://www.culture.go.th
- หนังสือพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ตั้งแต่ พ.ศ. 2417 ถึง พ.ศ. 2453) พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมเจ้าทรงอับษร รพีพัฒน์ ท.จ.ว. พ.ศ. 2531
- หนังสือเหรียญที่ระลึก กรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2325 – 2525 กรมธนารักษ์ กระทรวงการคลังจัดพิมพ์ขึ้นเพื่อร่วมเฉลิมฉลองสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี
_________________
.........ถ้าเจ้าได้ทุกอย่างอย่างที่คิด
ชั่วชีวิตจะเอาของกองที่ไหน
จะได้บ้างเสียบ้างจะเป็นไร
ช่างหัวใครช่างหัวมันเท่านั้นเอง ..........
|
|
เข้าสู่ระบบ 
สมัครสมาชิก
FAQ 
