นวรัตน์ดอทคอม

รูปธรรม

(รูปปรมัตถ์)


.


รูปแต่ละรูป ไม่เกิดตามลำพัง.


เพราะฉะนั้น

รูปหนึ่งกลุ่มที่เล็กที่สุด

จะต้องมีรูปเเกิดร่วมกันอย่างน้อยที่สุด ๘ รูป ซึ่งเกิดร่วมกัน

ภาษาบาลี เรียกว่า

อวินิพโภครูป ๘

ได้แก่

มหาภูตรูป ๔ รูป และ อุปาทายรูป ๔ รูป.


.


อุปาทายรูป


อุป ( เข้าไป ) + อาทาย ( ถือเอา , อาศัย ) + รูป ( รูป )


( รูป ที่เข้าไปอาศัยมหาภูตรูป )



หมายถึง รูป ๒๔ รูป นอกเหนือจากมหาภูตรูป ๔

ซึ่ง ไม่สามารถเกิดขึ้นเองตามลำพังได้

เพราะจะต้องอาศัยมหาภูตรูปในการเกิดขึ้น พร้อมกัน.



มหาภูตรูป ๔ จึงเป็นที่อาศัยของ อุปาทายรูป ๒๔

เปรียบเหมือนกับแผ่นดิน อันเป็นที่อาศัยรองรับต้นไม้ หรือบ้านเรือน.



อุปาทายรูป ๒๔ จะเกิดไม่พร้อมกันทั้งหมด

เพราะว่า ขึ้นอยู่กับสมุฏฐานที่เป็น "ปัจจัย" ให้เกิด

และขึ้นอยู่กับว่า อุปาทายรูปนั้นเกิดในกลาปไหน.



แต่ที่แน่นอน คือ อวินิพโภครูป ๘ รูป ต้องเกิด-ดับ พร้อมกัน

และมีอยู่เป็นพื้นฐานในกลุ่มของรูป ทุกกลุ่ม.



รูปที่เป็น อุปาทายรูป ได้แก่

จักขุปสาท โสตประสาท ฆานปสาท ชิวหาปสาท กายปสาท

และ รูปที่เป็นอารมณ์ ได้แก่ สี เสียง กลิ่น รส เป็นต้น.

(ทั้งหมดมี ๒๔ ประเภท)


.




อวินิพโภครูป ๘

ประกอบด้วย มหาภูตรูป ๔ และ อุปทายรูป ๔



มหาภูตรูป

(รูปที่เป็นใหญ่ เป็นประธาน) ๔ รูป


ได้แก่


ปฐวีธาตุ (ธาตุดิน) เป็นรูปที่มีลักษณะอ่อนหรือแข็ง


อาโปธาตุ (ธาตุน้ำ) เป็นรูปที่มีลักษณะเอิบอาบหรือเกาะกุม


เตโชธาตุ (ธาตุไฟ) เป็นรูปที่มีลักษณะร้อนหรือเย็น


วาโยธาตุ (ธาตุลม) เป็นรูปที่มีลักษณะไหวหรือตึง






มหาภูตรูป ๔ นี้ ต้องอาศัยกันเกิดขึ้น จึงแยกกันไม่ได้เลย

และมหาภูตรูป ๔ นี้ เป็น "ปัจจัย" โดยเป็นที่อาศัยเกิดของรูปอีก ๔ รูป.



รูปอีก ๔ รูป ที่เกิด-ดับพร้อมกับมหาภูตรูป ในกลาปเดียวกัน

คือ อุปาทายรูป ๔


.


อุปาทายรูป ๔


ได้แก่


วัณโณ (แสงสี) เป็นรูปที่ปรากฏได้เฉพาะทางตา เท่านั้น


คันโธ ( กลิ่น) เป็นรูปที่ปรากฏได้ทางจมูก เท่านั้น


รโส (รส) เป็นรูปที่ปรากฏได้ทางลิ้น เท่านั้น


โอชา (อาหาร) เป็นรูปที่เป็นปัจจัยให้เกิดรูปประเภทอื่น





รูป ๘ รูปนี้ แยกกันไม่ได้เลย

และเป็นกลุ่มของรูปที่เล็กที่สุด

ที่เกิดพร้อมกัน และดับพร้อมกันอย่างรวดเร็ว

และจะมีแต่มหาภูตรูป ๔ เกิดขึ้น

โดยไม่มี อุปาทายรูป (รูปที่อาศัยมหาภูตรูปเกิด) ๔ รูปนี้ ไม่ได้เลย.!


.


ลักษณะต่าง ๆ ของรูปธรรม

สามารถรู้ได้ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย และ ทางใจ.


.


รูปธรรม เป็นสภาพธรรม คือ สิ่งที่มีจริง

เพราะว่า "มีลักษณะที่ปรากฏให้รู้ได้"


.


มีการบัญญัติ (สมมติ) เรียก รูปธรรมต่าง ๆ มากมาย

เช่น ร่างกาย หรือ โต๊ะ เป็นต้น.


แต่ว่า ทั้งร่างกาย และ โต๊ะ มีลักษณะแข็ง

ซึ่งปรากฏให้รู้ได้ ด้วยการกระทบสัมผัสทางกาย.


ลักษณะแข็ง หรือสภาพธรรมที่แข็งนั้น เหมือนกัน

และ เป็นปรมัตถธรรม คือ สภาพธรรมที่มีจริง ๆ

แต่ "ร่างกาย" และ "โต๊ะ" เป็นต้น นั้น ไม่มีจริง

ไม่ใช่ปรมัตถธรรม เพราะว่า เป็นสมมติบัญญัติ.


.


ตามปกติ เราเข้าใจว่า ร่างกายดำรงอยู่

และ ยึดถือว่าเป็นร่างกายของเรา เป็นตัวตนของเรา

ความจริงแล้ว ที่เรียกว่า "ร่างกาย" นั้น

เป็นเพียงรูปต่าง ๆ ที่มาประชุมรวมกัน และเกิดดับอยู่ตลอดเวลา.


.


การที่จะประจักษ์แจ้ง "ลักษณะของรูป" ตามความเป็นจริงได้

ก็ต่อเมื่อ จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมกัน เกิดขึ้น

และมีการรู้ "ลักษณะที่ต่างกันของรูป" ประเภทต่าง ๆ

ในขณะที่รูป ประเภทใด ประเภทหนึ่ง กำลังปรากฏ.



เอาบุญมาฝากได้ถวายสังฆทาน สวดมนต์ เดินจงกรม อาราธนาศีลอาชีวัฐมกะศีล และนั้งสมาธิ กรวดน้ำ กำหนดอิริยาบทย่อย ถวายข้าวพระพุทธรูป สักการะพระบรมสารีริกธาตุ เก็บของของผู้อื่นที่ทำตกไว้ให้แก่เจ้าหน้าที่
ได้แนะนำทางให้คนหลงทาง และเมื่อวานนี้คุณแม่ได้ซื้อดอกไม้มาประดิษฐาน
บูชาพระธาตุ และวันนี้ตั้งใจว่าจะเดินจงกรม นั่งสมาธิ สวดมนต์ กำหนดอิริยาบทย่อย และวันนี้ได้ให้ธรรมะเป็นทานด้วย ขอให้อนุโมทนาบุญด้วย