พระพุทธพจน์มีสามอย่าง

[รณธรรม ธาราพันธุ์]

พระพุทธพจน์มีสามอย่าง ด้วยอำนาจปฐมะ มัชฌิมะ และปัจฉิมะอย่างไร คืออันที่จริง พระพุทธพจน์นี้ทั้งหมดนั่นแล แบ่งประเภทเป็นสาม กล่าวคือ ปฐมพุทธพจน์ มัชฌิมพุทธพจน์ (และ) ปัจฉิมพุทธพจน์

บรรดาพระพุทธพจน์สามอย่างนั้น พระพุทธพจน์ว่า...

"เราแสวงหาอยู่ซึ่งนายช่างผู้ทำเรือน เมื่อไม่พบ ได้ท่องเที่ยวไปสู่สงสาร มีความเกิดเป็นอเนก ความเกิดเป็นทุกข์ร่ำไป แน่ะ นายช่างผู้ทำเรือน เราพบเจ้าแล้ว เจ้าจักสร้างเรือน (คืออัตภาพของเรา) ไม่ได้อีกต่อไป ซี่โครงทั้งหมดของเจ้าเราหักเสียแล้ว ยอดเรือน (คืออวิชชา) เรารื้อเสียแล้ว จิตของเราได้ถึงพระนิพพาน มีสังขารไปปราศแล้ว เราได้บรรลุความสิ้นไปแห่งตัณหาทั้งหลายแล้ว" ดังนี้

นี้ชื่อว่า ปฐมพุทธพจน์ อรรถกถาฎีกาจารย์บางพวกกล่าวถึงอุทานคาถาในขันธกะว่า เมื่อใดแลธรรมทั้งหลายย่อมปรากฏ ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่าเป็น ปฐมพุทธพจน์

ก็คาถานั้นเกิดแก่พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้บรรลุความเป็นพระสัพพัญญู ทรงพิจารณาปัจจยาการ ในพระญาณอันสำเร็จด้วยโสมนัส ในวันปาฏิบท บัณฑิตพึงทราบว่า อุทานคาถา

อนึ่ง พระพุทธเจ้าได้ตรัสพระดำรัสใด ในคราวปรินิพพานว่า...

"ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้เราขอเตือนเธอทั้งหลาย สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมเป็นธรรมดา เธอทั้งหลายจงยังกิจทั้งปวงให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด" นี้ชื่อว่า ปัจฉิมพุทธพจน์

พระพุทธพจน์ ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในระหว่างแห่งกาลทั้งสองนั้น ชื่อว่า มัชฌิมพุทธพจน์

พระพุทธพจน์ชื่อว่ามีสามอย่าง ด้วยอำนาจเป็นปฐมะ มัชฌิมะ และปัจฉิมะ ด้วยประการฉะนี้แล


*พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๔๐

[napol]

สาธุ สาธุ สาธุ !!!

[toom]

สาธุ ขอบคุณท่านอาจารย์รณธรรม

[visun35]

อนุโมทนา สาธุ ด้วยคนครับ

[Suttirak_P]

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ