ธรรมทาน คือ การให้ธรรมเป็นทาน ซึ่งคำว่า ธรรม นี้ มิใช่การบอกเล่า พูดชี้แนะ นำพุทธพจน์มากล่าว แต่เป็นการทำให้มี ธรรม เกิดขึ้นแก่ผู้รับ ไม่ใช่เรื่องที่จะให้กันได้ง่าย ๆ เลย ในวิสัยของผู้ให้ธรรมทาน ย่อมไม่มีความขุ่นเคืองอยู่แล้วจึงจะให้ได้ ฉะนั้น ผู้ให้ธรรมแก่ผู้อื่น ย่อมเป็นผู้ไม่มักโกรธและให้อภัยผู้อื่นอยู่เสมอ ไม่เช่นนั้นจะให้ธรรมแก่ผู้อื่นไม่ได้
ย้ำว่า ธรรม นั้น ไม่ใช่ "การกล่าวธรรม" แต่หมายถึงการทำให้บุคคลนั้น ๆ มีธรรมขึ้นมาในใจจริง ๆ เช่น
- ทำให้ผู้อื่นบรรลุอรหันต์ - ทำให้ผู้อื่นบรรลุโสดาบัน - ทำให้ผู้อื่นเลื่อมใสในพระรัตนตรัย - ทำให้ผู้อื่นมีศีล มีหริ โอตตัปปะ - ทำให้ผู้อื่นมีใจเมตตา รู้จักอภัย เป็นต้น
ทั้งนี้หมายความว่า ทำให้เป็นอย่างนั้นได้จริง ๆ ไม่ใช่พยายามทำ หรือดีแต่พูด เรียกว่า ผู้ที่จะให้ธรรมเป็นทาน ย่อมระงับความหยาบของจิตใจ ย่อมมีใจเป็นธรรม อยู่แล้ว นอกจากจะมีธรรมประจำใจแล้ว ยังทำให้ผู้อื่นมีธรรมขึ้นได้ดุจเดียวกัน
ส่วนการให้ความรู้ทางธรรมะ แต่ไม่ได้ทำให้ผู้ฟังเกิดธรรมอะไรขึ้นมาในใจสักอย่าง อีกทั้งบางทีตัวผู้พูดเองก็ไม่ได้เข้าใจในธรรมนั้นอย่างถ่องแท้ อย่างนี้ไม่ใช่ธรรมทานแต่อย่างใด ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทาน ๕ ประการนี้ เป็นมหาทาน อันบัณฑิตพึงรู้ว่าเป็นเลิศ มีมานาน เป็นเชื้อสายแห่งพระอริยะเป็นของเก่า ไม่กระจัดกระจายไม่เคยกระจัดกระจาย อันบัณฑิตไม่รังเกียจอยู่ จักไม่รังเกียจ อันสมณพราหมณ์ ผู้เป็นวิญญูไม่เกลียด
ทาน ๕ ประการเป็นไฉน ดูกรภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกใน ธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ละปาณาติบาต งดเว้นจากปาณาติบาต ดูกรภิกษุทั้งหลายอริยสาวกผู้งดเว้นจากปาณาติบาต
ชื่อว่าให้ความไม่มีภัย ความไม่มีเวร ความไม่เบียดเบียน แก่สัตว์หาประมาณมิได้
ครั้นให้ความไม่มีภัย ความไม่มีเวร ความไม่เบียดเบียน แก่สัตว์หาประมาณมิได้แล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งความไม่มีภัยความไม่มีเวร ความไม่เบียดเบียน หาประมาณมิได้ ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นทานประการที่ ๑
ที่เป็นมหาทาน บัณฑิตพึงรู้ว่าเป็นเลิศ มีมานาน
......ตามนัยของปุญญาภิสันทสูตร ศีล ๕ จัดเป็นมหาทาน และอภัยทานก็จัดอยู่ ในระดับศีลนั่นเอง คือให้ความไม่มีภัยให้ความปลอดภัย ไม่เบียดเบียนแก่ชีวิต ทรัพย์สิน ฯลฯ ของผู้ที่เราให้อภัยทาน ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทาน ๒ อย่างนี้ คือ อามิสทาน ๑ ธรรม ทาน ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย บรรดาทาน ๒ อย่างนี้ ธรรมทานเป็นเลิศ
.......ว่าด้วยทาน ๒ อย่าง
ดูคำว่าอามิส ก่อนดีกว่า ทบทวนไปด้วยกันนะคะ
อามิส เครื่องล่อใจ, เหยื่อ, สิ่งของ ......อภัยทานก็เหมือนกับธรรมทาน คือไม่ใช่อามิส อภัยทานจึงสงเคราะห์เข้ากันด้วยธรรมทาน
......จำได้ว่าเมื่อเราสนทนาในข้อธรรมนี้ดิฉันกับพี่สนุกมากเลย แต่ดิฉันถ่ายทอดไม่เก่ง งั้นเรามาปรียบเทียบให้เห็นชัดๆ กันไปเลยนะคะ
มาดูในแง่ผู้ให้ :
การให้อภัยทาน ก็คือผู้ให้ ผู้ให้ได้รักษาศีล คือ ได้ควบคุม กาย วาจา ไม่ให้ไปทำอันตรายผู้ที่รับอภัยทาน คือให้ความไม่มีภัย
การให้ธรรมทานผู้ให้ ก็ต้องมีการศึกษาในข้อธรรมนั้นๆ จากการอ่าน การฟัง ( ธัมมัสสวนมัย ) และต้องมีความเห็นให้ตรง ( ทิฏฐุชุกัมม์ )จึงจะให้ธรรมทานได้ ( ธัมมเทสนามัย)
ถ้ารวมการถวายพระไตรปิฎก การให้หนังสือธรรม จัดไว้ในธรรมทาน ผู้ให้ ก็ให้โดยไม่ได้อ่านหรือทำการศึกษาก็ได้ แต่ถึงกระนั้น ผู้ให้ย่อมมีความเลื่อมใสว่า ได้ให้ในสิ่งที่เลิศ วิบากอันเลิศย่อมมีแก่ชนผู้เลื่อมใสในสิ่งเลิศ
เอาบุญมาฝากจะถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ สักการะพระธาตุ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาทสร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ ให้อาหารสัตว์เป็นทานเป็นประจำ กรวดน้ำอุทิศบุญ อนุโมทนากับพ่อแม่ญาติพี่น้องที่รักษาศีล ฟังธรรม ให้ทาน อนุโมทนากับเพื่อนๆที่รักษาศีล ศึกษาการรักษาโรค ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ถวายสังฆทานมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ปิดทองพระ รักษาอาการป่วยของผู้อื่นกับผู้ร่วมงาน และที่ผ่านมาได้รักษาอาการป่วยของบิดามารดา ปล่อยชีวิตสัตว์มาโดยตลอด ถวายยาแก่ภิกษุ ขัดองค์พระ ที่ผ่านมาได้จุดเทียนถวายพระรัตนตรัย ให้ความรู้สมุนไพรเพื่อสุขภาพเป็นวิทยาทาน ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ทำบุญหลายอย่างมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ถวายสังฆทานและทำบุญสร้างอาคารผู้ป่วยและกฐินกับเพื่อนๆและให้อาหารเป็นทานแก่สรรพสัตว์กับเพื่อนๆและเพื่อนคนหนึ่งและบริวารของเพื่อนและครอบครัวของเพื่อนได้มีจิตเมตตาให้ทานและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ช่วยเหลือผู้อื่นอยู่ตลอดและเพื่อนได้เคยสวดมนต์เย็นกับคุณแม่และที่ผ่านมาได้ทำบุญสักการะพระธาตุทำบุญปิดทองชำระหนี้สงฆ์และไหว้พระและทำบุญตามกล่องรับบริจาคตามวัดต่างๆกับเพื่อนและตั้งใจว่าจะสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอให้อนุโมทนาบุญด้วย
ขอเชิญถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน สักการะพระธาตุ ฟังธรรม สวดมนต์ ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาท สร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย กรวดน้ำอุทิศบุญ ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สนทนาธรรม ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น รักษาอาการป่วยของผู้อื่น รักษาอาการป่วยของบิดามารดา จุดเทียนถวายพระรัตนตรัย ปิดทอง สักการะพระธาตุ กราบอดีตสังขารเจ้าอาวาสที่ไม่เน่าเปื่อย ที่วัดแจ้ง อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ปิดทองพระ ปล่อยชีวิตสัตว์ถวายยาแก่ภิกษุ ไหว้พระตามวัดต่างๆ ขัดองค์พระ ให้ความรู้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพเป็นทาน และสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอเชิญร่วมบุญกุศลร่วมกันนะ
|